تشخیص درجه بندی کاشی و سرامیک چگونه است؟
درجه بندی کاشی و سرامیک در چهار سطح درجه یک، درجه دو، درجه سه و درجه چهار انجام می‌گیرد. البته بعضاً کاشی و سرامیک درجه پنج هم در بازار موجود است. عمل درجه‌بندی سرامیک و کاشی عموماً درون کارخانه و در شش مرحله انجام می‌گیرد و در موارد اندکی هم با ارسال نمونه محصولات به آزمایشگاه‌های خارج از کارخانه این کار انجام می‌شود.

درجه هر کاشی نشان‌دهنده مرغوبیت آن، میزان عیب و نقصی که دارد و کیفیت محصول است. بهتر است بدانیم که ابعاد، ضخامت و مقاومت کاشی نیز در درجه‌بندی آن موثر هستند.

تشخیص کاشی درجه یک
آن دسته از محصولات که بعد از خروج از خط تولید هیچ‌گونه ایراد و عیب و نقصی نداشته باشند و ظاهر آن‌ها، سطح لعاب و لبه‌های آن‌ها سالم باشد، در درجه بندی کاشی و سرامیک محصولات درجه یک محسوب می‌شود.

تشخیص کاشی درجه دو
نقص‌هایی هستند که در صورت وجود داشتن آن‌ها روی محصول تولیدی، آن کاشی یا سرامیک را در دسته درجه دوم قرار می‌دهند. این نقص‌ها شامل موارد ذیل می‌شوند.

اگر در لبه‌های لعابدار این محصولات فقط یک لکه وجود داشته باشد که روی ‌آن را لعاب پوشش نداده باشد و ابعاد این لکه حداکثر ۲ در ۳ میلی‌متر باشد، محصول مذکور درجه دوم خواهد بود.

اگر در فاصله ۲ سانتیمتری از سطح لعابدار محصول یک یا دو خال وجود داشته باشد که قطر آن‌ها نیم میلی‌متر باشد نیز می‌توان محصول مورد اشاره را جزو کاشی‌ و سرامیک درجه دو درجه‌بندی کرد.

تشخیص کاشی درجه سه
اگر روی سطح لعابدار کاشی و سرامیک یک خال وجود داشته باشد که قطر آن نهایتاً ۳ میلی‌متر باشد در درجه بندی کاشی و سرامیک آن محصول درجه سه خواهد بود.

تشخیص کاشی درجه چهار
اما کاشی‌های درجه چهار که پایین‌ترین درجه را در این تقسیم‌بندی دارند شامل شرایط مختلفی می‌شوند. مواردی مثل لب‌پریدگی، وجود خال و لعاب نگرفتگی در این کاشی و سرامیک‌ها مجاز است ولی هر کدام از این موارد شرایط خاص و ویژه‌ای دارد.

اگر در یکی از چهار گوشه‌ی محصول یک لب‌پریدگی وجود داشته باشد که نهایتاً ابعاد آن ۳ در ۵ میلی‌متر باشد می‌توان آن محصول را در مجموعه‌ی محصولات درجه چهارم جای داد.

حال اگر روی یک محصول یک خال و یک لب‌پریدگی وجود داشته باشد آن را نیز می‌توان در دسته کاشی و سرامیک‌های درجه چهارم جای داد اما این نواقص باید ویژگی‌های خاصی داشته باشند.

اگر لب‌پریدگی در یکی از گوشه‌ها با ابعاد حداکثر ۲ در ۲ میلی‌متر وجود داشته باشد و خال موجود در سطح لعاب نهایتاً قطر نیم میلی‌متری داشته باشد، محصول مد نظر در درجه بندی کاشی و سرامیک جزو محصولات درجه چهارم دسته‌بندی خواهد شد.

اگر عیب یک محصول لعاب‌نگرفتگی باشد شرایط آن برای قرارگیری در بین کاشی و سرامیک‌های درجه چهار به قرار ذیل خواهد بود.

اگر در یکی از لبه‌های محصول یک نقطه لعاب نگرفته وجود داشته باشد و حداکثر ابعاد آن ۳ در ۱۰ میلی‌متر باشد، آن محصول درجه چهار خواهد بود.

اگر یک محصول دو نقطه لعاب نگرفته داشته باشد که ابعاد هر کدام از آن‌ها نهایتاً ۲ در ۵ میلی‌متر باشد باز هم می‌توان آن محصول را در بین کاشی و سرامیک‌های درجه چهارم جای داد.

در مورد وجود خال روی محصولات نیز شرایط بدین قرار است که وجود دو یا سه خال که قطر آن‌ها حداکثر نیم میلی‌متر باشد محصول مورد نظر را در دسته درجه چهار قرار خواهد داد.

در مورد کاشی‌های درجه چهار باید بدانیم که کارتن بسته‌بندی آن‌ها سفید بوده و عبارت «این کالا مشمول قانون ۲۵ استاندارد ایران نمی باشد» درج شده است. در ضمن بهتر است در نظر داشته باشیم که کیفیت این محصولات تصادفی است و ممکن است در یک خرید کیفیتی مطلوب داشته و در خرید بعدی کاشی درجه چهار کیفیت پایین‌تری نسبت به خرید قبلی داشته باشد.

کاشی صادراتی چه درجه‌ای دارد؟
با توجه به توضیحاتی که در مورد درجه بندی کاشی و سرامیک داده شد بسیاری از افراد فکر می‌کنند که کاشی و سرامیک‌های صادراتی حتماً محصولات درجه یک خواهند بود. در پاسخ باید بگوییم که این‌گونه نبوده و محصولات صادراتی ترکیبی از کاشی‌های درجه یک و درجه دو هستند.

تشخیص درجه بندی کاشی و سرامیک از روی کارتن محصول
در مورد تشخیص درجه کاشی و سرامیک از روی بسته‌بندی اشاره کردیم که کارتن‌های سفید منحصر به محصولات درجه چهار هستند. در مورد دیگر درجه‌های کاشی و سرامیک باید اشاره کرد که روی بسته‌بندی آن‌ها درجه محصول ذکر شده است. در ضمن مواردی مثل تاریخ تولید و میزان نفوذ‌پذیری محصول در برابر رطوبت نیز روی بسته‌بندی وجود دارد. حتماً به این موارد در هنگام خرید کاشی و سرامیک دقت کنید.

تشخیص درجه بندی با چشم!
برای تشخیص درجه و کیفیت یک محصول کاشی و سرامیک از لحاظ چشمی چند راهکار ساده و تجربی نیز وجود دارد. یکی از این راهکارها یک اندازه بودنِ درز بین دو قالب کاشی است. برای انجام این آزمایش نیاز است که دو کاشی را کنار هم قرار داده و دقت کرد که درز بین آن‌ها از بالا تا پایین به یک اندازه باشد.

راهکار بعدی این است که دو محصول را از طرف لعابدار آن‌ها روی یکدیگر قرار داده و سپس روی یکی از لبه‌ها با انگشت فشار وارد کرد. در حین انجام این کار نباید احساس کرد که کاشی و سرامیک‌هایی که روی هم قرار گرفته‌اند، لق هستند.

آزمایش دیگری که بیان می‌کنیم بیشتر برای سنجیدن ضریب انقباض و انبساط محصول و همچنین میزان مرغوبیت لعاب آن انجام می‌شود. برای انجام این آزمایش کاشی یا سرامیک را چند ساعت در یخچال قرار داده و سپس آن را درون آب جوش می‌اندازیم. اگر محصول مورد آزمایش این اختلاف دما را تاب آورده و لعاب آن ترک نخورد، متوجه می‌شویم که محصول مرغوب است.

در کنار توجه به درجه بندی کاشی و سرامیک درج شده روی کارتن محصول، استفاده از این راهکارها نیز می‌تواند به ما کمک کند تا درجه محصولات را به درستی متوجه شویم.

مراحل درجه‌بندی کاشی و سرامیک در کارخانه
بعد از خارج شدن کاشی و سرامیک‌ها از خط تولید این محصولات برای درجه‌بندی باید مراحل مختلفی را بگذرانند.

-درجه‌بندی ظاهری محصول توسط اپراتورها

-گذر از قسمت قوس یا بلانر

-گذر از قسمت کالیبره یا سایزر

-درجه‌بندی کلی

-سورتینگ و مرتب‌سازی

-منتقل شدن کاشی‌های تفکیک شده جهت کارتن شدن

در ادامه هر کدام از این مراحل را به تفصیل شرح خواهیم داد تا بدانیم درجه بندی کاشی و سرامیک در کارخانه چگونه انجام می‌گیرد. البته باید دانست که کاشی و سرامیک‌ها بر اساس سایز، قوس و ظاهر سطح آن‌ها درجه‌بندی می‌شوند.

مرحله اول؛ حضور اپراتورها
بعد از این‌که کاشی و سرامیک‌ها از کوره خارج شده و چند ساعت فرصت سرد شدن پیدا کردند، باید آن‌ها را به بخش درجه‌بندی کارخانه منتقل کرد. این نقل‌وانتقال عموماً با دستگاه «ال‌جی‌وی» که ساخت کشور ایتالیا است صورت می‌گیرد. دلیل استفاده از این دستگاهِ اتوماتیک این است که از هر گونه اشتباه و آسیب احتمالی به محصولات در هنگام حمل به خط درجه‌بندی جلوگیری شود.

بعد از منتقل شدن به این خط کاشی و سرامیک‌ها روی خط حرکت کرده و اپراتورها با ماژیک روی آن‌ها علامت‌گذاری می‌کنند. در این مرحله مواردی مثل لب‌پریدگی، جوش، رنگ، کیفیت چاپ، ترک و … توسط اپراتورها مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این مرحله فقط ظاهرِ سطح محصول بررسی می‌شود.

مرحله دوم؛ بلانر یا قوس محصول
در این مرحله ۵ عدد سنسور کاشی و سرامیک‌ها را کنترل کرده و آن‌ها را از لحاظ داشتن قوس (محدب و مقعر بودن) از یکدیگر تفکیک می‌کنند.

محدب بودن یا برجستگی داشتن

اگر یک محصول هشت‌دهم درصد برجسته باشد در درجه بندی کاشی و سرامیک جزو محصولات درجه یک قرار می‌گیرد. اگر این میزان به یک‌دهم درصد برسد، کاشی یا سرامیک مد نظر درجه دو بوده و در صورتی که میزان محدب بودن محصول به سه و یک‌دهم درصد برسد آن محصول درجه سه خواهد بود.

فرورفتگی یا مقعر بودن

اگر یک محصول کاشی و سرامیک پنج‌دهم یا نیم درصد فرورفتگی داشته باشد آن را درجه یک می‌نامیم. در صورتی که این میزان از مقعر بودن به هفت‌دهم درصد برسد آن کاشی درجه دو خواهد بود و در صورتی که میزان فرورفتگی آن نه‌دهم درصد باشد آن محصول یک کاشی و سرامیک درجه سه خواهد بود.

مرحله سوم؛ سایزر یا کالیبره بودن
در این مرحله کاشی‌ها از لحاظ سایز درجه‌بندی خواهند شد. کاشی و سرامیک‌ها در این قسمت از روی یک خط می‌گذرند که آن خط به سنسورهایی مجهز است که می‌توانند اندازه محصول تولیدی را با اندازه کاشی یا سرامیک نرمال یا سمپل مقایسه کنند. طبیعتاً در این قسمت هر محصولی که انحراف بیشتری از اندازه سمپل داشته باشد درجه پایین‌تری خواهد گرفت.

مرحله چهارم؛ درجه‌بندی نهایی
هنگام ورود به این خط دو سنسور مادون‌قرمز محصول را چک نهایی کرده و درجه نهایی آن را اعلام می‌کنند. نحوه کار این مرحله نیز به این شکل است که اگر یک کاشی یا سرامیک از لحاظ ظاهر سطحش درجه یک گرفته باشد، از لحاظ سایز درجه دو شده باشد و از لحاظ قوس داشتن درجه سه باشد، سنسورها بزرگ‌ترین عدد را انتخاب کرده و آن را درجه ۳ اعلام می‌کنند.
مرحله پنجم؛ سورتینگ و مرتب کردن
کاشی و سرامیک‌ها بعد از گذشتن از سنسورهای مختلف وارد بخش سورتینگ می‌شوند. این بخش ۹ عدد استیکر دارد که این استیکرها کاشی‌ها را مرتب کرده و بر اساس درجه بندی کاشی و سرامیک که روی آن‌ها انجام شده است، محصولات را از یکدیگر جدا کرده و به بخش بعدی منتقل می‌کنند.

مرحله ششم؛ کارتن کردن کاشی و سرامیک
مرحله نهایی نیز یک خط است که در آن به وسیله‌ی بازوهای مخصوص کاشی‌ها در یک ردیف قرار گرفته و بعد از آن کارتن‌ها با مَکِش باد به داخل دستگاه و خط رفته و هر دسته از کاشی‌های تفکیک شده را در برمی‌گیرند. سپس کارتن از خط خارج شده و به دستگاه پرینتر می‌رسد. این دستگاه علاوه بر تاریخ تولید درجه کاشی و سرامیک را نیز روی بسته‌بندی آن درج می‌کند.

پیچیده شدن با یک لایه پلاستیک و هدایت به درون دستگاه شِیرینگ مراحل بعدی هستند. در نهایت درون دستگاه شیرینگ با حرارتی بین ۱۷۰ تا ۲۰۰ درجه سانتیگراد پلاستیک دور کارتن به بدنه آن می‌چسبد. بعد از آن نیز کارتن‌ها توسط دستگاه لیفتراک به انبار و جهت بارگیری حمل می‌شوند.